100 jaar Frans Muthert #3: de crisisjaren ’30
In de lastige crisisjaren ´30 ziet Aeilke Muthert juist veel kansen. De ´beurskrach´ van 1929, waarbij de aandelenkoersen op de beurs in New York hard onderuit gaan en er vervolgens een wereldwijde financiële crisis uitbreekt, heeft ook voor Nederland verregaande gevolgen. De werkloosheid in ons land neemt begin jaren ´30 sterk toe en de overheid zet alle zeilen bij om werkloze arbeiders van ´werkverschaffing´ te voorzien. Ook de ´herenboeren´ uit Groningen merken dat het tij keert. Tal van landarbeiders krijgen ontslag of moeten tegen een karig loon hard werken op het land. Veel arme gezinnen emigreren daarom naar elders en belanden via hun kerkgenootschappen uiteindelijk in Amerika of Afrika.
Aeilke Muthert richt een café op waar men in crisistijd een borrel kan drinken Een ´vergunningslokaal´ tussen het winkelhuis en het pakhuis in.
Het pakhuis is rond 1930 verder uitgebreid. Maar Aeilke Muthert is een rasondernemer die in crisistijd juist veel kansen ziet. Mede als gevolg van de crisis neemt het alcoholgebruik toe, want men wil graag een borrel om het leed te verzachten… .. Maar ´schenken´ in de winkel mag niet. Dus richt Aeilke Muthert een apart ´vergunningslokaal´ op, dat als café dient.
Aeilke besluit in 1934 om een aparte cafégelegenheid te bouwen. Het nieuwe, moderne café zal uiteindelijk naast het winkelhuis worden gebouwd.
De gebroeders Blauw uit Gasselternijveen verzorgen als architecten het ontwerp, de gebroeders Benus uit Musselkanaal werken het als aannemer verder uit. In ´Café A. Muthert´ kan men vanaf najaar 1934 voor een borrel terecht, meestal een goed glas jonge jenever, maar de gelegenheid dient ook als plek waar kleine bijeenkomsten zoals openbare verkopingen plaatsvinden. Het café is voor velen een uitkomst. Vaak lopen arbeiders na een lange werkdag op het land of in de fabriek binnen voor een ´opkikker´. Het is een schrale troost in barre tijden.
Aeilke is een ondernemende man die overal mogelijkheden ziet. Ook in deze lastige jaren… Hij koopt eveneens twee andere kruidenierszaken in Musselkanaal, aan de Marktstraat en in de Schoolstraat. Deze winkels dienen als ´dependance´ van zijn eigen zaak. En het biedt zijn opgroeiende kinderen alvast de mogelijkheid het vak te leren kennen. Want Aeilke en Trijntje Muthert willen er zorg voor dragen dat hun kinderen al snel op eigen voeten kunnen staan.
De kruidenierswinkel en de groothandel ´Het Noorden´ in Musselkanaal blijven in deze jaren de voornaamste bron van inkomsten. De winkel wordt door bezoekers vaak als ´anders´ ervaren, het is er luxueuzer dan men gewend is. Maar ook de bediening is vriendelijk en het personeel wordt er goed verzorgd. Vooral de flessen jenever, likeur en vieux zijn erg geliefd. En de winkel voorziet het hele dorp van de benodigde levensmiddelen. Maar Aeilke ziet overal handel in… Als de crisis aanhoudt en zelfs de ´herenboeren´ op het Groningse platteland in de jaren ´30 hun inboedel te koop aanbieden, koopt hij waardevol servies voor een prikkie op. Als hij eens een ´scheepslading´ antiek koopt, steekt Trijntje er echter een stokje voor. Dat vindt ze te ver gaan…
Na het overlijden van vader Popko Frans Muthert in de zomer van 1935 is het aan zijn jongere zonen Popko Jan en Frans Hendrik om zijn nagelaten kruidenierszaak voor te zetten. In het voorjaar van 1937 heropenen ze aan de Verbindingsweg in Musselkanaal het levensmiddelenbedrijf ´Gebroeders Muthert´. Het is een mooie, grote winkel in kruidenierswaren, drogisterij-artikelen en huishoudelijke artikelen. Zo bestaan de zaken van de drie broers Muthert op goede voet naast elkaar in Musselkanaal, want men gunt het elkaar in de ´koopliedenfamilie´. Deze onafhankelijke, zelfbewuste houding van het echtpaar Muthert wordt in die tijd ´bij toeval´ treffend vastgelegd door een schilder, die voor zijn kunstwerk met levensmiddelen ´in natura´ wordt uitbetaald.
De onafhankelijke, zelfbewuste houding van het echtpaar Aeilke en Trijntje Muthert wordt in deze tijd ´bij toeval´ treffend vastgelegd
door een schilder uit de streek, die voor het kunstwerk met levensmiddelen ´in natura´ wordt betaald.
